CÁC LOẠI VACCINE GUMBORO HIỆN ĐANG CÓ MẶT TRÊN THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM

Bởi Bảo Bảo | 20/10/2022 |

Trên thị trường Việt Nam hiện nay có 4 loại vaccine phổ biến đang lưu hành: vaccine bất hoạt, vaccine sống nhược độc, vaccine sống tái tổ hợp và vaccine phức hợp miễn dịch.

1. Vaccine bất hoạt

Còn được gọi là vaccine “chết”, được tạo nên từ virus IBD bất hoạt hoàn toàn, từ tiểu thành phần cấu tạo của virus, hoặc kháng nguyên virus tái tổ hợp. Vaccine dạng này được cấp chủ yếu bằng đường tiêm dưới da hoặc tiêm bắp. Về cơ chế miễn dịch, vaccine kích hoạt khá tốt miễn dịch thể dịch (miễn dịch do kháng thể), chủ yếu là IgG. Trong thực tế vaccine dạng này được sử dụng như liều tăng cường sao khi đàn đã chủng ngừa với vaccine sống hoặc đã nhiễm tự nhiên.

2. Vaccine sống nhược độc (vaccine sống cổ điển)

Vaccine sống nhược độc (LA-IBD vaccine) được điều chế từ virus IBD đã làm giảm độc lực nhưng vẫn còn khả năng phát tán và nhân lên trong túi bursa để kích thích sinh miễn dịch. Vaccine được chia làm 4 loại nhỏ dựa trên mức độ độc lực:

Vaccine Mild -LA-IBD nhẹ: Độc lực virus bị giảm nhiều nhất, tính sinh miễn dịch thấp nhất nhưng an toàn nhất, virus gần như không còn khả năng tái độc lực để gây bệnh trên đàn.
Vaccine Intermediate LA-IBD: độc đực virus bị giảm nhiều, tính sinh miễn dịch tương đối khá tốt
Vaccine Intermediate Plus LA-IBD: Độc lực virus cao hơn so với Intermediate LA-IBD, tính sinh miễn dịch mạnh hơn
Vaccine Hot LA-IBD: virus còn độc lực rất cao, tính sinh miễn dịch cao nhất trong 4 loại, khả năng tái độc lực gây bệnh rất lớn.

Vaccine dạng này thường được cấp theo đường nước uống hoặc phun khí dung và đòi hỏi xác định chính xác thời gian chủng ngừa. Nếu chủng quá sớm, lượng kháng thể mẹ truyền quá cao làm trung hòa hoặc làm chậm quá trình virus vaccine nhân lên và kích hoạt miễn dịch. Trong thực tế, vaccine Intermediate LA-IBD và Intermediate Plus LA-IBD được sử dụng phổ biến hơn so với các loại khác. Tuy nhiên, vaccine loại này có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng trên túi bursa làm suy giảm miễn dịch trên đàn.

3. Vaccine sống tái tổ hợp

Vaccine dạng này được bào chế bằng cách chèn gen mã hóa cho protein kháng nguyên của virus IBD (thường là gen mã hóa protein VP2 nằm trên vỏ capsid của virus) vào hệ gen của vi sinh vật khác, thông qua đó kích hoạt cơ chế miễn dịch chống lại cả IBDV và vật chủ mang gen.

Ngày nay, virus Herpes Virus of Turkey (HVT) được ưa chuộng để làm “véc-tơ” mang gen VP2 do đặc tính tương tác kém với kháng thể mẹ truyền. Giống với vaccine bất hoạt, vaccine sống tái tổ hợp có tác dụng chủ yếu là kích hoạt miễn dịch dịch thể. Chính vì cơ chế miễn dịch chỉ chống lại kháng nguyên là protein VP2 nên vaccine chỉ có tác dụng chống lại virus IBD thực địa mang cấu trúc tương tự VP2. Chính vì vậy, vaccine dạng này còn được sử dụng để phát triển như vaccine đánh dấu (DIVA vaccine)

4. Vaccine phức hợp miễn dịch

Vaccine dạng này về bản chất là vaccine Intermediate Plus LA-IBD được bọc trong kháng thể đặc hiệu IgY. Do đó, vaccine dạng này sở hữu mọi ưu điểm của dòng Intermediate Plus LA-IBD vaccine và được cải tiến để tránh khỏi sự bất hoạt gây ra do kháng thể mẹ truyền. Chính vì vậy, vaccine dạng này có thể được tiêm trứng hoặc tiêm gà mới 1 ngày tuổi.

Vaccine hoạt động theo cơ chế sau khi được đưa vào cơ thể, các kháng thể mẹ truyền sẽ “tạm bắt giữ” virus vaccine thông qua các kháng thể IgY. Theo thời gian khi hàm lượng kháng thể mẹ truyền xuống thấp đến mức độ nhất định, virus vaccine được giải phóng, đi đến túi bursa, nhân lên và kích hoạt miễn dịch đặc hiệu. Điểm nổi bật mà vaccine dạng này làm được là giảm tính phức tạp trong việc xác định thời điểm tiêm vaccine và không tạo ra “khoảng trống miễn dịch”. Thêm vào đó, vaccine đã được chứng minh ưu việt hơn vì ít gây tổn thương các mô lymphô cũng như kích hoạt tăng sinh dòng tế bào B để sinh kháng thể so với các dạng vaccine chỉ sử dụng virus “trần”.